पशुपन्छीजन्य वस्तुहरू खजुरा गाउँपालिकाको महत्त्वपूर्ण कृषि उत्पादन हो। यस क्षेत्रमा दुध, दुधजन्य वस्तु, मासु, अण्डा लगायतका विभिन्न प्रकारका पशुपन्छीजन्य वस्तुहरू उत्पादन गरिन्छ। यी उत्पादनहरूले पालिकाको पोषण सुरक्षा र आर्थिक स्थितिमा उल्लेखनीय योगदान पुर्याउँछन्।
खजुरा गाउँपालिकाको पशुपन्छीजन्य वस्तु सम्बन्धी तथ्याङ्क अनुसार, यस क्षेत्रमा वार्षिक कुल ४०९७१.०७ मेट्रिक टन पशुपन्छीजन्य वस्तु उत्पादन हुन्छ, जसमध्ये सबैभन्दा बढी अण्डा९०.५% अर्थात् ३७०८२.०० मेट्रिक टन उत्पादन हुन्छ।
खजुरा गाउँपालिकामा उत्पादित प्रमुख पशुपन्छीजन्य वस्तुहरू र तिनको उत्पादन परिमाण निम्नानुसार रहेको छ:
पशुपन्छीजन्य वस्तु उत्पादनको विश्लेषण गर्दा, खजुरा गाउँपालिकामा उत्पादित कुल पशुपन्छीजन्य वस्तु मध्ये ६२.२६% बिक्रीका लागि बजारमा जान्छ, जबकि ३७.७४% घरायसी उपभोगमा खर्च हुन्छ। यसबाट वार्षिक रु. १५४६५३.८८ हजार आम्दानी हुने अनुमान गरिएको छ।
उत्पादन र बिक्रीको दृष्टिकोणले हेर्दा, अनुमानित ६२% व्यावसायीकरण स्कोर रहेको छ, जसले पालिकाको पशुपन्छीजन्य वस्तु उत्पादनको व्यावसायीकरणको अवस्था देखाउँछ।
पशुपन्छीजन्य वस्तुको प्रकार अनुसार उत्पादन वितरण र मुख्य तथ्यहरू
व्यावसायीकरण स्कोर ६२% (उच्च व्यावसायीकरण स्तर)
पशुपन्छीजन्य वस्तुको प्रकार अनुसार बिक्री र आम्दानी वितरण
पशुपन्छीजन्य वस्तु प्रकार | बिक्री | आम्दानी (रु.) |
---|---|---|
दुध | २११९.०० | ८४,७६०,००० |
मासु | ३१०.१८ | ६२,०३६,००० |
दुधजन्य वस्तु (ध्यू, चिज, मखन आदि) | २०.२३ | ७,६७३,४००.८४ |
अण्डा | २३०६०.०० | १८४,४८० |
प्रत्येक पशुपन्छीजन्य वस्तुको उत्पादन र बिक्री अनुपातको तुलनात्मक अध्ययन
माथिको चार्टमा हरेक पशुपन्छीजन्य वस्तुको उत्पादन र बिक्री अनुपात देखाइएको छ। हरियो भाग आन्तरिक उपभोग र निलो भाग बिक्री परिमाण हो।
सबैभन्दा बढी बिक्री अनुपात दुधको रहेको छ।
पशुपन्छीजन्य वस्तुको उत्पादनमा भएको ऐतिहासिक परिवर्तन र विकास
पछिल्ला वर्षहरूमा दुध उत्पादनमा क्रमिक वृद्धि भएको देखिन्छ। २०७८ मा २१०० लिटर उत्पादन भएकोमा २०८० मा बढेर ३११० लिटर पुगेको छ。
त्यसैगरी, अण्डा र मासु उत्पादनमा पनि निरन्तर वृद्धि भएको देखिन्छ। यो तथ्याङ्कले खजुरा गाउँपालिकामा पशुपन्छी पालन क्षेत्रको सकारात्मक विकास भइरहेको संकेत गर्दछ。
पशुपन्छीजन्य वस्तु उत्पादनको स्थानीय अर्थतन्त्रमा पारेको प्रभाव
रु. २४८३९२.०६ हजार
कुल उत्पादनको अनुमानित बजार मूल्य, औसत मूल्य प्रति इकाई रु. ६.०६ को आधारमा
रु. १५४६५३.८८ हजार
बिक्री भएको पशुपन्छीजन्य वस्तुबाट प्राप्त वास्तविक आम्दानी, जुन कुल उत्पादनको ६२.२६% हो
६२%
पशुपन्छीजन्य वस्तुको कृषि क्षेत्रमा अनुमानित योगदान, पालिकाको कृषि क्षेत्रको कुल उत्पादनको आधारमा
खजुरा गाउँपालिकामा पशुपन्छीजन्य वस्तु उत्पादनले स्थानीय अर्थतन्त्रमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्दछ। कुल ४०९७१.०७ मेट्रिक टन पशुपन्छीजन्य वस्तु उत्पादन मध्ये १५४६१.६६ मेट्रिक टन स्थानीय उपभोगमा प्रयोग हुन्छ, जबकि २५५०९.४१ मेट्रिक टन बिक्रीका लागि बजारमा जान्छ।
खजुरा गाउँपालिकाको प्रमुख पशुपन्छीजन्य वस्तु उत्पादनको विश्लेषण गर्दा अण्डा सबैभन्दा प्रभावकारी पशुजन्य उत्पादन रहेको देखिन्छ, जसले कुल पशुपन्छीजन्य वस्तु उत्पादनको ९०.५१% हिस्सा ओगटेको छ।
४०९७१.०७
मेट्रिक टन
६२.२६%
बिक्री/उत्पादन अनुपात
रु. १५४६५३.८८
हजार रुपैयाँमा
दुध
७.५९% (३११०.०० मेट्रिक टन)
उत्पादन र बिक्री अनुपातको आधारमा
दुध
६८.१४%
रु. ६.०६
बिक्री मूल्यको आधारमा
खजुरा गाउँपालिकाको पशुपन्छीजन्य वस्तु उत्पादनको अवस्थाको विश्लेषणबाट निम्न निष्कर्ष र सिफारिसहरू प्रस्तुत गर्न सकिन्छ:
खजुरा गाउँपालिकामा पशुपन्छीजन्य वस्तु उत्पादनको वर्तमान अवस्थाले अझै विकासको प्रचुर सम्भावना देखाउँछ। उत्पादकत्व वृद्धि, प्रशोधन प्रविधिमा आधुनिकीकरण र व्यावसायीकरण मार्फत पशुपन्छीजन्य वस्तु उत्पादनलाई प्रोत्साहन गरी किसानको आय-आर्जनमा वृद्धि र खाद्य सुरक्षामा योगदान पुर्याउन सकिन्छ। यसका लागि स्थानीय सरकारले सक्रिय नीति निर्माण र प्रोत्साहन कार्यक्रम लागू गर्नु आवश्यक छ।